روزه و فواید روزه گرفتن

روزه از نگاه دانشمندان:

کم اهمیت ترین جنبه (روزه) همانا جهت مادی یا صحی آن است که مورد بحث ما قرار می گیرد. قدر مسلم آن است که روزه در حالات زیادی مفید است و در پاره ای حالات، علاج منحصر می باشد. در مواقع دیگر می بینیم که اگر طریق منحصر هم نباشد بهترین راه علاج است. به همین منظور اطباء و متخصصین تغذیه نیز از این امر غفلت نکرده و به تحقیق و پژوهش در باب روزه پرداخته اند. در این راستا به نظرات برخی از آنان اشاره می کنیم.

الکسی سوفورین دانشمند روسی می نویسد: درمان از طریق روزه فائده ویژه ای برای درمان کم خونی، ضعف روده ها، التهاب بسیط و مزمن، دمل های خارجی و داخلی، سل، اسکلیروز، روماتیسم، نقرس، استقساء، نوراستنی، عرق السناء، خراز (ریختگی پوست)، بیماری های چشم، مرض قند، بیماری های جلدی، بیماری های کلیه، کبد و بیماری های دیگردارد. معالجه از طریق امساک اختصاص به بیماری های فوق ندارد بلکه بیماری هایی که مربوط به اصول جسم انسان است و با سلول های جسم آمیخته شده همانند سرطان سفلیس، سل و طاعون را نیز شفا می بخشد.

دکتر عبدالعزیز در کتاب طب و بهداشت اسلام می نویسد: روزه برای معالجه در موارد زیر استفاده می شود:

۱- در موارد اضطرابات مزمن امعاء و هنگامی که مقرون با تخمیر مواد زلالیه و مواد نشاسته ای باشد.

۲- هنگام زیاد شدن وزن که ناشی از کثرت خوراک و کمی حرکت باشد. در این مورد روزه با رعایت اعتدال در غذا وقت افطار و اکتفا به آب هنگام سحر از هر قسم معالجه مفیدتر است.

۳- زیادی فشار خون، این مرض در اثر عیاشی و انفعالات نفسانی رو به ازدیاد می رود در چنین هنگامی روزه نقش درمانی خود را ایفا می کند مخصوصاً اگر وزن شخص بیشتر از وزن طبیعی امثالش باشد.

۴- مرض قند، آن نیز مانند فشار خون رو به انتشار می رود. در اوایل بروز و قبل از ظهورش غالباً توأم با سنگینی بدن است در این صورت باز روزه علاج نافعی می باشد. زیرا مرض قند با تقلیل در چاقی تخفیف می یابد. در مواقعی که مرض قند به طور خفیفی وجود داشته باشد پنج ساعت پس از خوردن غذا، قند در خون به کمتر از میزان طبیعی پائین می آید و پس از ده ساعت به کمترین حد طبیعی می رسد. حتی پس از پیدایش آمپول انسولین (مخصوصاً وقتی که وزن مریض از حد طبیعی تجاوز کند) مهمترین طریق معالجه، روزه است.

۵- در مورد التهاب حاد و مزمن کلیه که مقرون با ترشح و تورم است.

۶- در مورد امراض قلب که توأم با تورم باشد.

۷- التهاب مزمن مفاصل به ویژه وقتی که توأم با امراض چاقی باشد. به طوری که غالب زن ها پس از چهل سالگی به آن مبتلا می شوند. در این باره مکرر دیده شده است که در ماه رمضان عوارض این مرض به درجات خفیف تر از مواقعی است که برق و خون گرفتن و تمام وسائل طب جدید به کار برده می شود.

ممکن است بگویند در مورد امراض سابق الذکر که روزه علاج قاطع شناخته می شود محتاج به دستور پزشک است و روزه اسلامی وظیفه افراد سالم و تندرست است. می گوییم این بیان صحیح است ولی فایده روزه برای افراد سالم همانا جلوگیری از امراض است خصوصاً برخی از امراضی که در بالا ذکر شد.

نکته دیگر این است که تمام این امراض در انسان تدریجاً بروز می نماید به طوری که در آغاز پیدایش تشخیص صحیح آن ممکن نیست؛ به این معنا که نه شخص مریض و نه پزشک هیچکدام نمی توانند در اول بروز مرض، آن را بشناسند زیرا طب هنوز آنقدر پیشرفت ننموده است که همه موجبات و علل امراض را بشناسد ولی چیزی که از نظر طبی برای جلوگیری از این امراض قطعاً باید اجرا شود روزه گرفتن است. بلکه قبل از ظهور عوارض هرگونه مرضی بدیهی است شرط عقل همانا رعایت بهداشت است. طبق آمار قطعی معین شده است که هرگاه در بدن چربی زیاد و چاقی پدید آید برای قبول مرض قند و زیادی فشار خون و التهاب مزمن مفاصل و غیر مستعد و از طرف دیگر به هر نسبت که از وزن بدن کاسته شود به همان نسبت استعداد پذیرفتن این امراض نیز کمتر خواهد شد.

روزه عمل جراحی بدون چاقو:

دکتر فریتس بکر می گوید: مطمئن ترین، بی ضررترین و بی خطرترین روش درمانی، روزه درمانی است و هیچ روشی را نمی توان با آن مقایسه نمود، به نظر من و دکتر شلتون روزه درمانی بهترین روش برای درمان بیماری های معده، روده و سلسله اعصاب است. به وسیله روزه درمانی می توان از شر زائدات جمع شده در بدن راحت شد و به کل ارگانیسم بدن این امکان را داد که اعمال حیاتی خود را دوباره مرتب و منظم نماید. روزه یک عمل جراحی بدون چاقو است هم چنان که دکتر سیمرمن آن را تشریح کرده است و در مقام پیشگیری از بیماری ها، نتایج آن غیر قابل تصور می باشد و به نظر من با ارزش ترین روش برای جوان شدن و ترمیم بدن است و در مقایسه با روش درمانی ای که پیوند سلول های تازه روی شخص نیازمند اجرا می گردد قابل مقایسه نیست.

دکتر فریتس بکر می گوید: روزه گرفتن نه گرسنگی کشیدن است نه یک روش درمان گر، بلکه یک نوع استراحتی است که به بدن این امکان را می دهد که خود را برای ترمیم و نظافت درونی و بیرون ریختن مواد مزاحم بسیج نماید و دوباره خود را پاکسازی و بازسازی کند راز و رمز تأثیر معجزه آسای این امر درون ارگانیسم زنده بدن ما نهفته است… در درون هر شخص یک نیروی درمان کننده خدادادی وجود دارد.

پیشینه روزه درمانی:

فرهنگ روزه گرفتن به قرن ها پیش مربوط می شود. در هومر نیز روزه یکی از روش هایی بوده است که در زمان های قدیم مصریان به عنوان درمان بیمار از آن استفاده می کردند. یونانی ها و تمام اهالی مدیترانه از روزه برای برای درمان بیماری های خود مدد می گرفتند در ایتالیا در زمان ناپولیتان ها پزشکان به مدت ۱۵۰سال روزه را برای بیماران خود تجویز می نمودند که مدت آن به چهل روز می رسید من (دکتر شلتون) مدت چند دهه است که فقط با روزه مشغولم و بیماران خود را فقط با روزه درمان می کنم مدت روزه گرفتن بیمار از چند روز تا سه ماه نیز طول کشیده است بیماران هم برای کم کردن وزن خود و هم برای برقراری مجدد تندرستی روزه می گیرند.

مخالفین روزه:

بعضی از اطباء مخالفت هایی با روزه نمودند که هیچ پایه علمی ندارد. جمله معروفی وجود دارد که می گوید بهترین دلیل امکان چیزی وقوع آن چیز می باشد؛ ما که می گوییم روزه موجب سلامتی است دلیلمان نمونه های فراوانی است که اولاً: با روزه درمانی، سلامتی از دست رفته خود را بازیافته اند. ثانیاً: بسیاری از افراد ده ها سال روزه گرفته اند و از بسیاری از افرادی که روزه نگرفته اند سالم ترند.

دکتر شلتون یکی از پزشکان آمریکایی که خود در آمریکا مؤسسه روزه درمانی دارد و بسیار موفق بوده می گوید: بیشتر کتاب هایی که علیه روزه نوشته شده توسط کسانی است که در تمام عمر خود حتی یک وعده غذایی خود را کنار نگذاشته اند. روزه گرفتن نقش موثری در تندرستی و حفظ آن ایفا می کند.

نمونه هایی از روزه درمانی:

۱٫ در سال ۱۹۶۱ ولادیمیر بهشکنتسو فیزیکدان جوان مسکویی در تعقیب فلجی که عارضش شده بود ۴۵ روز روزه گرفت و بهبود یافت و جریان توسط یکی از جراید مسکو منتشر و در مطبوعات جهان منعکس گردید.

۲٫ پرفسور«الکسی سورین» دانشمند یوگسلاوی کتاب معروفی در فوائد بهداشتی و طبی روزه دارد، ایشان توانسته است موهای سفید خود را با روزه سیاه کند.

این دو نمونه که آوردیم قطره ای از دریا بود. علاقمندان برای اطلاع بیشتر به کتاب «روزه می تواند زندگی ات را نجات دهد» مراجعه کنند.

آیا می توان به وسیله روزه سالم شد؟

اگر منظور از سالم شدن این باشد که شخص هیچ گونه فکر و نگرانی درباره اوضاع تندرستی خود در آینده نداشته باشد و مرتب وقت و بی وقت هر چه را که دلش می خواهد بخورد و هر عادت مضر را دوباره انجام دهد این چنین معجزه ای در طبیعت وجود ندارد. دقیقاً مثل این است که انتظار داشته باشیم شخصی که لاغر شده همه چیز بخورد و مجدداً چاق نشود.

تا وقتی که علت بیماری از بین نرود سلامتی به وجود نخواهد آمد برای حفظ سلامتی تمامی عواملی که باعث بیماری شده اند باید شناسایی و از میان برداشته شوند و از زندگی روز مره حذف گردند. علت های یک بیماری عادات بیمار کننده ای است که وقتی شخص دوباره به سراغ آنها رفت مجدداً بیمارش می کند وقتی یک بیمار روزه گرفت و سالم شد اگر دوباره به سراغ عادات مضر خود برود معلوم است که دوباره بیمار می شود هیچ کس در اثر روزه گرفتن سلامتی تضمین شده ای را پیدا نخواهد کرد. برای سلامتی نظم و انضباط و خود کنترل نمودن و بر خود مسلط شدن لازم است. اگر کسی حد خود را شناخت و به همان اندازه غذا خورد و از آن حد عدول ننمود سالم می ماند اگر کسی دوباره سراغ الکل و سیگار رفت و دیر خوابید و در اتاق های بدون هوا زندگی کرد و از نوشابه هایی که با مواد سمی شیمیایی آغشته شده اند استفاده نمود و بیشتر از حد کار کرد و عادات مضر خود را از سر گرفت نباید انتظار داشته باشد که بیمار نشود آیا روزه موجب زخم معده می شود؟

اولاً: آمار نشان می دهد ملت هایی که روزه نمی گیرند بیشتر از ملت هایی که روزه می گیرند مبتلا به زخم معده هستند اگر وضعیت بر عکس بود شاید قبول می کردیم که روزه موجب زخم معده می شود. ثانیاً: در کنگره جهانی امراض معدوی که در سپتامبر ۱۹۶۶ در توکیو تشکیل شد علل و عوامل ایجاد کننده این بیماری مورد بررسی قرار گرفت و نمایندگان شرکت کننده هر یک علل و موجبات را که از حاصل بررسی های محافل پزشکی و بهداشتی کشور خود نتیجه گرفته شده است در اختیار کنگره قرار داد در این گزارش ها بیش از همه دخانیات، خوردن مقدار زیادی غذای گرم، آشامیدن بیش از اندازه آب، عادات مداوم به محرک عصبی از قبیل قهوه و ادویه، افراط در صرف اغذیه شور و ترش و استعمال مشروبات الکلی از جمله عوامل موثر در موجبات بیماری زخم معده به شمار آمده است. بنابراین نمی توان روزه را مهمترین عامل زخم معده یا اثناعشر و یا هر بیماری دیگر دانست. لازم به ذکر است اگر کسی مریض باشد یا به تشخیص خود یا پزشک متخصص احتمال قوی بدهد که روزه سبب بیماری با تشدید آن می شود یا باعث افزایش دوران درمان شود در این صورت طبق قوانین و موازین شرعی و فقهی باید از روزه گرفتن خودداری نماید و مجوز شرعی برای خوردن روزه دارد که این مسأله از موضوع این نوشتار خارج است.

مراحل روزه گرفتن به شیوه طب مکمل:

روزی را که می خواهید روزه بگیرید با سبزیجات فصل، روغن زیتون تازه، آب سبزیجات و افشره میوه جات آغاز کنید. در طول روزه داری شخص ممکن است فقط آب یا ترکیب آب میوه و سبزیجات مصرف کند. بعد از دو یا سه روز روزه گرفتن، روز اول سبزیجات تازه و آب میوه و سبزیجات مصرف می شود، سپس تمامی غذاها به آرامی به خوراک روزانه افزوده می گردد. برای آماده شدن بدن جهت پذیرش غذا پیشنهاد می کنیم ابتدا از غذاهای سبک استفاده کنید و غذاهای پرادویه را بعد از چند روز به رژیم غذایی خود بیفزایید. همچنین توصیه می شود طی روزه و مدت کوتاهی بعد از آن، فعالیت بدنی خود را کاهش دهید.

تاثیرات نامطلوب روزه:

در زمان روزه شخص ممکن است بوی بد و مزه نامطلوب در دهان و زبان حس کرده و احساس خستگی نماید.

طرفداران روزه می گویند که این علایم، نمایانگر خارج شدن سم از بدن و همچنین از KETOSIS ناشی از کمبود مواد مغذی خاص است. از دست دادن آب هم مسئله مهمی است چون افراد نیاز به نوشیدن حداقل یک یا دو لیتر مایعات در روز دارند.

موارد استثنا در روزه:

خانم های باردار و شیرده و کودکان از روزه مستثنی هستند.